Τι να φάω στη Νάξο: η παραδοσιακή κουζίνα του νησιού

Η Νάξος είναι το μεγαλύτερο και το πιο εύφορο νησί των Κυκλάδων. Ένα νησί στο οποίο θα βρεις όμορφα μέρη, υπέροχες παραλίες και πολύ νόστιμο φαγητό. Όσοι επισκέπτονται το νησί εντυπωσιάζονται από τα τοπικά προϊόντα αλλά και τα πεντανόστιμα παραδοσιακά φαγητά καθώς συγκαταλέγεται στους κορυφαίους γαστρονομικούς προορισμούς των Κυκλάδων και της Ελλάδας.

Τι πρέπει όμως να δοκιμάσεις οπωσδήποτε αν βρεθείς στο νησί της Νάξου;

Τυροκομικά:

Η Νάξος φημίζεται για τα τυροκομικά της προϊόντα και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στα ορεινά και ημιορεινά του νησιού εκτρέφονται χιλιάδες κατσίκια και πρόβατα που δίνουν το πολύτιμο γάλα τους στην παραγωγή τυροκομικών. Οι ντόπιοι τα ονομάζουν «Αρσενικά» και «Θηλυκά».  Ένα από τα κορυφαία και πιο γνωστά τυριά της Ελλάδας είναι η γραβιέρα Νάξου η οποία έχει αποσπάσει πολλά βραβεία και διακρίσεις. Σε όλα τα μέρη του νησιού θα βρεις αυθεντική τοπική γραβιέρα για να δοκιμάσεις. Το αρσενικό είναι επίσης το καλύτερο τυρί του νησιού, ευρέως γνωστό ως κεφαλοτύρι. Τρώγεται είτε όπως είναι είτε σε διάφορες συνταγές δίνοντας μια βουτυράτη γεύση. Άλλα τυριά που πρέπει επίσης να δοκιμάσεις είναι το γίδινο που μοιάζει με κεφαλοτύρι από γίδινο γάλα και έχει πικάντικη γεύση, η ξινομυζήθρα που έχει κρεμώδη υφή και ελαφρώς ξινή γεύση και το λευκό τυρί άλμης που έχει ελαφρώς πικάντικη γεύση και έντονο άρωμα και θα την δοκιμάσεις είτε σκέτη είτε σε σαλάτα ή μελιτζάνες.

Πατάτα Νάξου:

Η καλλιέργεια της πατάτας ξεκίνησε στη Νάξο στα τέλη του 18^ου αιώνα και αποτέλεσε γρήγορα ένα βασικό προϊόν του νησιού συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη και ευημερία των αγροτών της περιοχής. Σήμερα, η πατάτα Νάξου είναι γνωστή σε όλη την Ελλάδα και ξεχωρίζει για τη γεύση και την ποιότητα της. Στα πεδινά και σχεδόν μέχρι τη θάλασσα φυτεύεται ο πατατόσπορος ποικιλίας Spunta από την Ολλανδία και το νησί προμηθεύει ολόκληρη τη χώρα με αυτή την εξαιρετική πατάτα. Αν βρεθείς τον Αύγουστο στη Νάξο, θα έχεις το επιπλέον πλεονέκτημα να δεις τη «γιορτή πατάτας» όπου χιλιάδες επισκέπτες γεύονται τη νόστιμη Ναξιώτικη πατάτα μαγειρεμένη σε διάφορες εκδοχές-συνταγές με μεράκι και φαντασία. Η Γιορτή διοργανώνεται από την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου (Ε.Α.Σ.) και περιλαμβάνει άφθονο φαγητό, κρασί και γλέντι μέχρι το πρωί προς τιμή της πατάτας Νάξου.

Κρεατικά:

Στο νησί εκτρέφονται χιλιάδες ζώα που εκτός από την παραγωγή γαλακτοκομικών, ωφελούν και σε πολλές παραδοσιακές συνταγές με κρέας. Στην Απείρανθο και τα γύρω χωριά βασικό συστατικό είναι το κρέας. Στις παραδοσιακές ταβέρνες θα βρεις πολύ νόστιμα φαγητά όπως τη βραστή «ζώλα» με κατσικίσιο κρέας και το «πατούδο» γεμιστό αρνί με χορταρικά (σπανάκι, σέσκουλα, καυκαλήθρες), ρύζι συκωτάκια και σταφίδες. Ο κρασάτος κόκορας, το λεμονάτο κουνέλι, το κατσικάκι με μακαρόνια ή πατάτες, ο «καλόγερος» (μοσχάρι με μελιτζάνα και τυριά) και ο «μελανίτης κόκορας» με χοντρά μακαρόνια και μπόλικη κανέλα, είναι μερικά πιάτα που θα τρελάνουν τον ουρανίσκο σου.

Ψαρικά:

Μπορεί τα κρεατικά να κλέβουν την παράσταση στη Νάξο, δεν παύουν όμως και τα ψαρικά να έχουν τη δική τους θέση στη γαστρονομία του νησιού. Η «γούνα» είναι το πιο γνωστό θαλασσινό πιάτο στο νησί και συνήθως γίνεται από κάποιο λιπαρό ψάρι όπως σκουμπρί ή κολιό, που αλείφεται με ξερή ρίγανη και άλλα μυρωδικά, μπόλικο αλατοπίπερο και στεγνώνει στον ήλιο για ώρες. Στη συνέχεια ψήνεται στα κάρβουνα ή στη στέρνα και συνοδεύεται με λαδολέμονο και μουστάρδα. Άλλα ψαρικά που αξίζει να δοκιμάσετε είναι το σαλατούρι (σαλάχι) , ο μαρινάτος γαύρος και χταποδάκι στα κάρβουνα.

Ζαμπόνι:

Το ζαμπόνι είναι το ναξιώτικο προσούτο. Πρόκειται για ένα τοπικό αλλαντικό με εμφάνιση και γεύση που θυμίζει έντονα το ιταλικό προσούτο. Η διαδικασία παραγωγής του δεν είναι απλή καθώς χρειάζεται σωστό αλάτισμα, συγκεκριμένη κατεύθυνση αέρα που το φυσάει και σωστό κόψιμο. Μια φέτα ζαμπόνι θα σε απογειώσει γευστικά και θα σου δώσει μια αξέχαστη γαστρονομική εμπειρία.

Λικέρ κίτρο:

Σήμα κατατεθέν του νησιού είναι το κίτρο και το λικέρ του. Το λικέρ αποστάζεται και εμφιαλώνεται στο νησί. Η καλλιέργεια των εσπεριδοειδών στη Νάξο ξεκινά από τον 17^ο αιώνα και μέχρι σήμερα το λικέρ κίτρο είναι από τα πιο δημοφιλή προϊόντα του νησιού. Η παραγωγή του Κίτρου αρχίζει με τη συγκομιδή των φύλλων από τον Οκτώβριο έως και το Φεβρουάριο. Τα φύλλα καθαρίζονται και τοποθετούνται με μίσχο, φλούδα καρπού νερό και οινόπνευμα σε παραδοσιακούς χάλκινους άμβυκες. Έπειτα από 12 ώρες γίνεται η απόσταξη. Ανάλογα με την ποσότητα και το άρωμα γίνεται δεύτερη και τρίτη απόσταξη. Το λικέρ βγαίνει σε τρία χρώματα: το κίτρινο ( στους 36 βαθμούς αλκοόλ και χωρίς ζάχαρη), το άσπρο (πιο περιζήτητο στους ντόπιους με 33 βαθμούς αλκοόλ και ελάχιστη ζάχαρη) και το πράσινο (στους 30 βαθμούς με περισσότερη ζάχαρη). Το λικέρ χρησιμοποιείται και ως χωνευτικό.

Γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες:

Στη Νάξο, εκτός από την παραδοσιακή καρυδόπιτα, τα επιδόρπια που συναντάει κανείς στα μαγαζιά είναι τα γλυκά του κουταλιού. Το νησί παράγει αρκετά φρούτα που χρησιμοποιούνται σε γλυκά και μαρμελάδες. Όμως, τα εσπεριδοειδή όπως το πορτοκάλι, το λεμόνι, το νερατζολέμονο και η φράπα είναι αυτά που ξεχωρίζουν. Αν βρεθείς σε κάποιο κατάστημα, μην παραλείψεις να πάρεις μαζί σου μερικά από αυτά.