Η Μονή Τοπλού είναι ένα από τα πιο σημαντικά και όμορφα μοναστήρια στην Κρήτη. Χτισμένη στο βόρειο-ανατολικό άκρο της Κρήτης, ανήκει στις πιο παλιές και ιστορικές μονές του νησιού. Το μοναστήρι είναι γνωστό και ως «Μονή της Παναγίας της Ακρωτηριανής», ενώ στους ντόπιους είναι γνωστό ως «Μεγάλο Μοναστήρι».
Τοποθεσία:
Η Ιερά Μονή Τοπλού βρίσκεται στη βορειοανατολικότερη άκρη της Κρήτης, στη βάση του Ακρωτηρίου Σίδερο του νομού Λασιθίου. Είναι κτισμένη ανατολικά της Σητείας και κοντά στο Φοινικόδασος του Βάι. Απέχει 10 χιλιόμετρα από τη Σητεία και 6 χιλιόμετρα από το Παλαίκαστρο. Αν επισκεφτείτε τη μονή, μπορείτε να δείτε και τις τριγύρω πανέμορφες παραλίες ή να κάνετε μία βόλτα στην Αρχαία Ίτανο και το κοντινό φοινικόδασος στο Βάι.
Ιστορία του μοναστηριού:
Η ιστορία της Ιεράς Μονής Τοπλού ξεκινά από τον 14ο αιώνα, όπου συναντάμε την αρχική ονομασία της ως «Παναγία η Ακρωτηριανή» σε επίσημα έγγραφα και σφραγίδες. Με την ονομασία «Τοπλού» αναφέρεται πρώτη φορά σε τουρκικό έγγραφο του 1673 και υπάρχουν διάφορες εικασίες για την προέλευση του ονόματος. Η επικρατέστερη είναι ότι προέρχεται από την τούρκικη λέξη τοπ (κανόνι), εξαιτίας ενός κανονιού που υπήρχε στο μοναστήρι για προστασία από τους πειρατές κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας.
Το 1612 η Μονή καταστράφηκε από σεισμό και χτίστηκε στη σημερινή της μορφή χάρη δύο μεγάλων ενετικών οικογενειών της Επαρχίας Σητείας, των Κορνάρων και των Μέτζων. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αποτελούσε ένα σημαντικό εκκλησιαστικό και πνευματικό κέντρο και θεωρούνταν από τους Οθωμανούς ότι ήταν καταφύγιο των διωκόμενων ντόπιων αλλά και επαναστατική εστία.
Το μοναστήρι σήμερα:
Ύστερα από πολλές αναστηλώσεις και ανακαινίσεις, η Μονή Τοπλού αποτελεί ένα αξιοθαύμαστο μοναστήρι της Κρήτης και της Ελλάδας και το μοναδικό που κατάφερε να σωθεί από τις πειρατείες και τους πολέμους στην περιοχή της Σητείας.
Η σημερινή μορφή της μονής είναι φρουριακή σταυροπηγιακή, έχει τετράγωνο σχήμα και περιβάλλεται από έναν ψηλό τοίχο που έχει ύψος περίπου 10 μέτρα. Η συνολική έκταση που καταλαμβάνει είναι περίπου 800τμ, ενώ αναπτύσσεται σε 3 ορόφους γύρω από την εσωτερική αυλή. Ο Ηγούμενος Φιλόθεος Σπανουδάκης προσπάθησε να αναδείξει ακόμη περισσότερο τη μονή ιδρύοντας το Μουσείο Χαλκογραφιών και Ελληνικών Λαϊκών Χαρακτικών φτιαγμένων από μοναχούς του Αγίου Όρους τον 18ο και 19ο αιώνα.
Στη Μονή φυλάσσονται εικόνες ανεκτίμητης αξίας που χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα και αντικατοπτρίζουν το εντυπωσιακό πνευματικό επίπεδο παιδείας των μοναχών της Μονής.
Πώς θα φτάσετε εκεί:
Για να φτάσετε στη Μονή Τοπλού μπορείτε να ξεκινήσετε από τη Σητεία που απέχει 10 χιλιόμετρα και θα φτάσετε σε μόλις 15 λεπτά. Επίσης μπορείτε να ξεκινήσετε με αφετηρία τον Άγιο Νικόλαο (1 ώρα), το Ηράκλειο (2 ώρες) , το Ρέθυμνο (3,5 ώρες) και τα Χανιά (4,5 ώρες) και ακολουθώντας την εθνική οδό προς Σητεία.
