Η Σαντορίνη είναι ένας δημοφιλής γαστρονομικός προορισμός με πρωταγωνίστρια τη φάβα. Βελούδινη, λιτή και πεντανόστιμη, είναι το πιάτο που δοκιμάζουν όλοι οι επισκέπτες του νησιού και το οποίο συνδέεται άρρηκτα με τον συγκεκριμένο προορισμό. Το έδαφος της Σαντορίνης είναι αυτό που την κάνει τόσο μοναδική, ξεχωριστή και αναπόσπαστο κομμάτι της κουζίνας της.
Ιστορία της φάβας:
Η ονομασία «φάβα» εμφανίζεται για πρώτη φορά σε αποσπάσματα μιας απολεσθείσας τραγωδίας του Αισχύλου του 6ου-5ου αιώνα π.Χ. Η φάβα Σαντορίνης καλλιεργείται εδώ και 3.500 χρόνια στο έδαφος του νησιού. Ύστερα από πρόσφατες ανασκαφές που έγιναν στο νησί, βρέθηκαν απομεινάρια φάβας αυτού του τύπου, γεγονός που αποδεικνύει ότι καλλιεργείται στο νησί από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι αρχαιολόγοι εντόπισαν υπολείμματα σπόρων του φυτού Lathyrus clymenum L στη μινωική πόλη του Ακρωτηρίου, η οποία είχε εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους του νησιού εξαιτίας μιας καταστροφικής έκρηξης του ηφαιστείου κατά τον 16ο αιώνα. Όταν οι κάτοικοι επέστρεψαν στο νησί τα χρόνια μετά την έκρηξη, ξανάρχισαν να καλλιεργούν το φυτό Lathyrus clymenum L., ένα από τα λίγα φυτά που θα μπορούσαν να ευδοκιμήσουν στο ηφαιστειογενές έδαφος της Σαντορίνης.
Τι είναι η φάβα:
Η φάβα είναι ένα είδος αρακά που προέρχεται από το φυτό Lathyrus clymenum L και έχει ιδιαίτερα υψηλή θρεπτική αξία, καθώς είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και υδατάνθρακες. Το μέγεθος της φάβας είναι σαν ψηλό χαλικάκι με έντονο κίτρινο χρώμα. Αυτό που κάνει τη φάβα Σαντορίνης να ξεχωρίζει είναι η γεύση της και το άρωμα της. Η γεύση της, λόγω του εδάφους της Σαντορίνης που είναι πλούσιο σε σάκχαρα, είναι υπόγλυκη ενώ οι φάβες από άλλες περιοχές πικρίζουν.
Στις 9 Οκτωβρίου 2010 η φάβα Σαντορίνης εντάχθηκε στον κατάλογο των προϊόντων Π.Ο.Π. της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι αναγνωρισμένα πλέον μοναδική.
Τα στάδια παραγωγής της είναι : η καλλιέργεια, ο θερισμός, το αλώνισμα, η αποξήρανση, η αποφλοίωση και τέλος η διαδικασία συσκευασίας της. Σύμφωνα με την παράδοση, ο σπόρος φυτεύεται στις 21 Δεκεμβρίου (κυρά Ελεούσας) και τον Απρίλιο η φάβα βγάζει το άνθος «λουβί». Το λουβί ξεραίνεται και βγαίνει ο καρπός. Γύρω στις αρχές Μαΐου, η φάβα έχει ξεραθεί πάνω στο φυτό και στη συνέχεια αλωνίζεται και αποφλοιώνεται.
Τα οφέλη για την υγεία:
Η φάβα είναι πλούσια σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες ενώ η περιεκτικότητα της σε λίγες θερμίδες την κάνει ιδιαίτερα δημοφιλής σε χορτοφάγους ή σε όσους προσέχουν τη διατροφή τους. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι επιδρά στην ομαλή λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας των οστών, στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και η υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο βοηθά ώστε να έχουμε σωστή εγκεφαλική λειτουργία και ισχυρό ανοσοποιητικό.
Συνταγή για σπιτική φάβα Σαντορίνης:
Μαγειρεμένη τη φάβα θα τη γευτείτε σε όλα τα τοπικά εστιατόρια της Σαντορίνης, καθώς δεν λείπει από κανένα μενού σε διάφορες παραλλαγές . Αυτή βέβαια που πρέπει να δοκιμάσετε είναι οπωσδήποτε η κλασική συνταγή με το κρεμμύδι. Αν δεν μπορείτε να περιμένετε μέχρι να βρεθείτε στο νησί και να την δοκιμάσετε, τότε σας έχουμε την παρακάτω εύκολη και πεντανόστιμη συνταγή.
Υλικά:
1½ φλιτζάνι τσαγιού φάβα Σαντορίνης
1 μέτριο ξερό κρεμμύδι ολόκληρο και 1 μικρό κρεμμύδι κομμένο σε ψιλά καρέ
100 ml ελαιόλαδο
100 ml χυμός λεμονιού (ή όσο μας αρέσει)
αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι
1 κουτάλι γλυκού φυλλαράκια φρέσκιας ρίγανης (ή 1 κουτάλι σούπας φυλλαράκια μαϊντανού)
Εκτέλεση:
Σε μια μέτρια κατσαρόλα βάζουμε τη φάβα με 6 φλιτζάνια τσαγιού νερό σε δυνατή φωτιά. Μόλις πάρει βράση, μετριάζουμε τη φωτιά και ξαφρίζουμε σχολαστικά για τα πρώτα 10 λεπτά. Στην συνέχεια, προσθέτουμε το ολόκληρο κρεμμύδι, χαμηλώνουμε τη φωτιά τόσο ώστε να κοχλάζει απαλά το υγρό, σκεπάζουμε και σιγοβράζουμε, ανακατεύοντας πότε πότε, για 40 λεπτά ή μέχρι να μαλακώσει καλά η φάβα, να μην ξεχωρίζουν οι κόκκοι της και να έχει χυλώσει, έχοντας απορροφήσει όλο το νερό. Όταν είναι έτοιμη, ρίχνουμε, όσο είναι ακόμα ζεστή, αρκετό αλάτι, πιπέρι, το ελαιόλαδο και το χυμό του λεμονιού. Ανακατεύουμε καλά μέχρι να γίνει σαν πουρές. Για πιο φίνο αποτέλεσμα, την πολτοποιούμε στο μπλέντερ. Σερβίρουμε σε μια πιατέλα και γαρνίρουμε με το ψιλοκομμένο κρεμμύδι και τα φρέσκα μυρωδικά.
Πηγή συνταγής: Νένα Ισµυρνόγλου
