Αλφάμα: Η γειτονιά της Λισαβόνας που παραμένει "αλώβητη" στο πέρασμα του χρόνου • Ταξιδεύουμε μαζί

Η περιοχή της Αλφάμα αποτελεί μία από τις παλαιότερες και πιο αυθεντικές συνοικίες της πορτογαλικής πρωτεύουσας, η οποία προσφέρει μία μεσογειακή αίγλη του παρελθόντος. Μέσα στα γραφικά σοκάκια της περιοχής αυτής ο ταξιδιώτης μπορεί να χαθεί ανάμεσα σε μικρές πλατείες, πολύχρωμα σπίτια και απόκρημνους δρόμους στους οποίους βρίσκεται κρυμμένη η μακρά ιστορία αυτής της γειτονιάς.

Table of Contents

Το όνομα της Αλφάμα

Το όνομα της Αλφάμα φέρεται να έχει αραβικές ρίζες από τη λέξη Al-hamma, η οποία σημαίνει θερμές πηγές. Μία εκ των πηγών η κρήνη Largo do Chafariz de Dentro σώζεται μέχρι και σήμερα. Ακόμη, η ύπαρξη των τόσο πολλών πηγών στην Αλφάμα, συνέβαλε στο πρόβλημα της ύδρευσης που αντιμετώπιζαν άλλες περιοχές.

Αλφάμα: Η γειτονιά της Λισαβόνας που παραμένει "αλώβητη" στο πέρασμα του χρόνου -

Σκεπτόμενοι την μεγάλη και έντονη ιστορία της χώρας, αλλά και της πόλης στο παρελθόν είχε καταληφθεί ως επί το πλείστον από τους Μαυριτανούς, καθώς και από Ρωμαίους και Βησιγότθους. Η γειτονιά αυτή ήταν από τις λίγες που δεν καταστράφηκαν έπειτα από τον μεγάλο σεισμό του 1775 και βρίσκεται ανάμεσα στο κάστρο του Αγίου Γεωργίου και στον ποταμό Τάγο. Η Αλφαμα αποτελεί ακόμη και σήμερα μία εκ των εργατικών και πιο φτωχών συνοικιών της Λισαβόνας, ενώ στο παρελθόν διέμεναν εκεί και ψαράδες. Σήμερα πλέον η Αλφάμα θεωρείται τοιστορικό κέντρο της Λισαβόνα, ενώ πολλά σπίτια έχουν ανακαινιστεί και τα τελευταία χρόνια έχουν ανοίξει πολλά καφέ και παραδοσιακές ταβέρνες από τις οποίες ηχεί fado (φάντο) παραδοσιακή λαϊκή μουσική της Πορτογαλίας.

Τα πιο σημαντικά αξιοθέατα

Από τα πιο ξεχωριστά κτίρια της περιοχής θεωρείται ο Καθεδρικός Ναός της Λισαβόνας, που είναι η παλαιότερη εκκλησία της πορτογαλικής πρωτεύουσας. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1100 μετά την κατάληψη της πόλης από τον βασιλιά της Πορτογαλίας Αφόνσο Ενρίκες και ολοκληρώθηκε το 1147. Εξωτερικά την εκκλησία κοσμούν περίτεχνα βιτρό που έχουν τοποθετηθεί σε γοτθική, ρομαντική και μπαρόκ αρχιτεκτονική, ενώ εσωτερικά του ναού είναι αποθηκευμένα γλυπτά, πίνακες ζωγραφικής και άλλες έργα τέχνης.

Άλλα σημαντικά αξιοθέατα αποτελούν το Μοναστήρι του Αγίου Βικεντίου στο οποίο είναι θαμμένοι οι βασιλιάδες του οίκου Μπραγκάνθα (Braganza), όπως και η μπαρόκ εκκλησία της Αγία Ενγκαρσία, η οποία έχει μετατραπεί πια σε Εθνικό Πάνθεον. Επίσης, πάνω από την περιοχή της Αλφάμα δεσπόζει το Κάστρο του Αγίου Γεωργίου, το οποίο παλαιότερα υπήρξε βασιλική κατοικία.

Εν συνεχεία, στα γαλανόλευκα πλακάκια αζουλέζου της Εκκλησίας της Σάντα Λουσία απεικονίζεται το ιστορικό γεγονός, όπου ο στρατός του Αφόνσο κατέλαβε τελικά το κάστρο του Σάο Χόρχε το 1147 και εξασφάλισε στην Πορτογαλία την ανεξαρτησία της. Μετά από μία μακρά τετράμηνη πολιορκία, ένας από τους ιππότες του Αφόνσο, ο Martim Moniz, εντόπισε μια πλαϊνή πύλη που ήταν ανοιχτή. Έτσι, χάριν σε αυτό το τυχαίο γεγονός εισέβαλε στο Κάστρο και κέρδισε τους Μαυριτανούς. Το άλλο μεγάλο πάνελ της εκκλησίας δείχνει την κεντρική πλατεία της Λισαβόνας,Praça do Comércio (Πλατεία Εμπορίου), πριν καταστραφεί από τον σεισμό και το τσουνάμι του 1755.

Από την άλλη το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του κάστρου του Σάο Χόρχε είναι ότι φαίνεται από κάθε σημείο της Παλιάς Πόλης. Η στρατηγική του θέση στην κορυφή του λόφου επιλέχθηκε για την προστασία της πόλης από πιθανούς εισβολείς. Η δημιουργία του πηγαίνει αρκετούς αιώνες πίσω στο 200 π.Χ., την οποία ανέλαβαν οι Ρωμαίοι, όμως η κατασκευή του ολοκληρώθηκε τον 11ο αιώνα π.Χ. από τους Μουσουλμάνους. Αν και το κάστρο έχει υποστεί αρκετές καταστροφές ανά τους αιώνες, έχει αποκατασταθεί επίσης αρκετές φορές με την τελευταία μεγαλύτερη ενέργεια αποκατάστασης του 1990.

Δίπλα από το κάστρο του Σάο Χόρχε βρίσκονται τα ερείπια του Ρωμαϊκού θεάτρου, τα οποία ανοίγουν μία πόρτα στο παρελθόν όταν η πόλη ονομαζόταν Ολισίπο και την κυβερνούσε ο Αυτοκράτορας Αύγουστος.

Ένα από τα πιο ιδιαίτερα μουσεία της περιοχής αποτελεί το Μουσείο Φάντο (Fado). Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ένα από τα σήματα κατατεθέν της περιοχής αποτελεί η παραδοσιακή μουσική Fado, η οποία μας πηγαίνει πίσω στην Πορτογαλία του 19ου αιώνα. Η λεξη fado προέρχεται από τη λατινική λέξη fatum που σημαίνει πεπρωμένο. Η παραδοσιακή αυτή μουσική παρομοιάζει αρκετά στη δικά μας λαϊκά τραγούδια, καθώς οι στίχοι της μουσικής Fado αναφέρονται στην αγάπη, τη μελαγχολία και γενικά στα προβλήματα της καθημερινότητας. Μεγάλες τραγουδίστριες της fado μουσικής θεωρούνται η Amália Rodrigues και η Maria Severa, η οποία συνέβαλε σημαντικά στην εκλαΐκευση του fado τη δεκαετία του 1830.

Στο μουσείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1988, προσφέρονται ξεναγήσεις, διαδραστικά εκθέματα, μαθήματα της μουσικής Fado, καθώς λειτουργεί και ένα θεματικό κατάστημα.

Συνεχίζοντας την περιήγησή μας στην Αλφάμα, συναντάμε την πλατεία Campo de Santa Clara με την πολύ ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της. Στην πλατεία βρίσκεται και η η μονή του São Vicente de Flora, ενώ κάποιες μέρες της εβδομάδας φιλοξενείται και η υπαίθρια αγορά Feira da Ladra. Στην «αγορά του Κλέφτη» λοιπόν, μπορεί κανείς να βρει οτιδήποτε επιθυμεί, με τους δίσκους Βινυλίου να είναι το πιο δημοφιλές προϊόν της αγοράς. Η συγκεκριμένη αγορά βασίζεται κυρίως στην νοοτροπία ότι «Τα σκουπίδια ενός ατόμου είναι ο θησαυρός ενός άλλου ατόμου», καθώς συναντώνται και πολλά second hand και vintage αντικείμενα.

Δύο ακόμη εκκλησίες που αξίζει να επισκεφθείτε στην Αλφάμα αποτελούν η εκκλησία του São Miguel και η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου. Η εκκλησία του São Miguel κτίστηκε τον 12ο αιώνα, αλλά δέχτηκε ανακατασκευη στα μέσα του 15ου αιώνα. Από την άλλη η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου (Santo António de Lisboa) κτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα και πλέον θεωρείται εθνικό μουσείο. Στην εκκλησία εκτίθεται ένας καμβάς με την πιο αυθεντική παράσταση προσώπου του Santo Antônio, καθώς φημολογείται ότι στην κρύπτη ενός μυστικού δωματίου της εκκλησίας γεννήθηκε ο Άγιος Αντώνιος. Τέλος, αν βρίσκεστε στη Λισαβόνα στις 13 Ιουνίου, έχετε τη δυνατότητα να παρακολουθήσετε την ετήσια πομπή η οποία ξεκινά από την εκκλησία και συνεχίζεται στην γειτονιά της Αλφάμα προς τιμήν του προστάτη της Λισαβόνας, Santo António.

Σημεία με υπέροχη θέα στην Αλφάμα

Αρχικά αξίζει να αναφερθούμε στο ξάγναντο Portas do Sol, από το οποίο φαίνεται ο ποταμός Τάγος, το Εθνικό Πάνθεον που στεγάζεται στην εκκλησία Santa Engracia και το μοναστήρι São Vicente de Fora, όπως και οι λόφοι και τα βουνά στην άλλη πλευρά της όχθης. Ένα άλλο σημείο με καταπληκτική θέα στην περιοχή αποτελεί το Miradouro da Graça, το οποίο προτείνεται και ως το πιο κατάλληλο σημείο εκκίνησης για να ανακαλύψετε την Αλφάμα. Στο σημείο αυτό λειτουργεί και υπαίθριο καφέ με καταπληκτική θέα σε όλη την περιοχή της Αλφάμα. Τέλος, αξίζει να επισκεφθείτε το ξάγναντο της Santa Luzia δίπλα στην ομώνυμη εκκλησία, το οποίο θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα και ρομαντικά μέρη της πόλης, ιδιαίτερα κατά την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Πως να φτάσετε στην Αλφάμα

Αν μένετε στο κέντρο μπορείτε να φτάσετε περπατώντας στην περιοχή. Η διαδρομή διαρκεί περίπου 20’. Καλό θα ήταν να ξεκινήσετε τη ξενάγηση σας από την περιοχή Bairro Alto (Bairro Alto). Με αυτόν τον τρόπο θα βιώσετε μια πιο αυθεντική και βιωματική ταξιδιωτική εμπειρία.
Ένας άλλος τρόπος είναι να πάρετε το τραμ από την Praça do Comércio και συγκεκριμένα τη γραμμήvintage τραμ 28E το οποίο διασχίζει όλη την περιοχή της Αλφάμα.
Βέβαια, ένας ακόμη εξίσου καλός τρόπος να δείτε όλα τα αξιοθέατα της περιοχής αποτελούν τα λεωφορεία hop–on–hop–off, ενώ επίσης στην τιμή του εισιτηρίου συμπεριλαμβάνονται και τα εισιτήρια για το κάστρο του São Jorge, τον καθεδρικό ναό του Sé και την εκκλησία του Santo Antônio.

Tips

Καλό θα ήταν να προτιμήσετε να φορέσετε αθλητικά παπούτσια κατά την ξενάγηση σας στην περιοχή καθώς θα συναντήσετε ανηφόρες και κατηφόρες με απότομο έφαφος.
Οι τιμές των εισιτηρίων για τα περισσότερα αξιοθέατα δε ξεπερνούν τα 10 ευρώ, οπότε η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί και μια οικονομική λύση για ξενάγηση.
Φροντίστε πριν επισκεφθείτε οποιοδήποτε μνημείο να ελέγξετε το επίσημο σάιτ ώστε να σιγουρευτείτε για τη διαθεσιμότητα και τις ώρες λειτουργίες.
Ακόμη καλό θα ήταν να ελέγχετε τις διαδρομές μέσω GPS, καθώς οι διαδρομές ενδέχεται να αλλάζουν συχνά.